Vertellen aan kinderen van 2-7 jaar

Vertelt u uw kind wel eens kleine verhaaltjes, zo van die ogenschijnlijke niemendalletjes, die in uw hoofd opkomen als mooi gekleurde vlinders en snel weer vertrekken? Misschien weet u het nog van vroeger hoe bij voorbeeld oma, opa of buurman van die gezellige avontuurtjes kond deden, terwijl u aan haar of zijn lippen hing.

Ach, vertellen, verheven tot een schone kunst, is eigenlijk voor ieder, die dat wil, weggelegd. U dompelt uw toehoorders onder in een bad van fantasievolle beelden, die zij zich dikwijls hun leven lang zullen blijven herinneren. Er ontstaat een versmelting tussen vertelkunstenaar en het zich verbazende kinderpubliek, luisterend met open mond of duim er ingenesteld, warm en goed. Snapt u het?

Vertellen is een zege, een groeiregen voor elke voor elke mensenziel of ie nu groot is of klein. Misschien denkt u: ik kan helemaal niet vertellen, ik voel mij geblokkeerd of te moe en in sprookjes, kabouters of elfen geloof ik niet dus ... Maar u had toch een eigen kindertijd. Mooie momenten uit die tijd kunt u uw kinderen makkelijk vertellen; hoe ondeugend u bij voorbeeld was of hoe fijn het vroeger thuis was, hoe het was zonder veel auto's en misschien meer herinneringen, die u juist lieten groeien en die u nog steeds als iets dierbaars bij u draagt. Dat is een weldaad voor uw eigen kroost. Ze zullen ervan smullen en ook weer verder overdragen aan hun kinderen.

Maar vertellen, daarbij gebruikmakend van fantasie en beelden gaat verder dan de herinnering aan vroeger. Kunt u zich voorstellen in wat voor wereld onze kinderen vandaag de dag leven? Je draait maar een knop om of iets beweegt geeft licht, geluid, rijdt, en zo voort. Een magische wereld treedt het kind tegemoet, waar hij als mens iets mee wil. Een antwoord wil hij op de vraag hoe dat allemaal kan, want hij is nieuwsgierig. Hij wil weten, maar het ontbreekt hem aan wetenschappelijke kaders waarbinnen hij onze volwassenwereld kan plaatsen. Hij is er namelijk nog maar net. En wat doen wij? Of welke neiging hebben wij? Om alle vragen te beantwoorden of het nu technisch is of psychologisch, tot in het oneindige.

We hebben de neiging om alles uit te leggen, te verklaren; zelfs te bediscussiëren. Het kind zal en moet weten wat wij weten en voor we het doorhebben, hebben we onze kleintjes plat gepraat met uitspraken, die we beter met vrienden kunnen uitwisselen. Een 3..4 jarig kind bevindt zich in de waarom-fase. Het wil antwoord op al zijn vragen. Om al die vragen te kunnen beantwoorden hebben we maar een heel klein beetje verbeeldingskracht nodig. Van elektriciteit bij voorbeeld heeft uw kind geen verstand; daarover hoeft u niets uit te leggen, want dat gaat niet. Uw uitleg krijgt geen houvast; alleen een verdervragen heeft dat tot gevolg.

Wat moet u dan? Zeggen dat u het niet weet? Dat kan. Maar u kunt ook in de magische wereld van uw kind stappen en concentreer u op datgene wat hem echt boeit. Heeft u die gevoelige snaar eenmaal te pakken dan bent u hoogstwaarschijnlijk in de wereld van dwergen, elfen, reuzen, heksen of dieren beland. Probeer daar kleine verhaaltjes over te verzinnen. Een klein voorbeeld: Een jongentje kijkt met verbazing hoe een snoer met een druk op de knop vanzelf de stofzuiger in rolt. "Hoe kan dat nou?", vraagt hij. Dan kunt u precies uitleggen hoe dat werkt. U kunt ook de dwergen te hulp roepen. "De dwergen trekken het snoer naar binnen", is een hele goede uitleg.

Ooit stond ik met Amos in de administratie op de kleuterschool te kijken naar het pruttelende koffiezetapparaat. "Hoe werkt dat juffie?", vroeg hij. Ik verklaarde dat vele dwergjes daarbinnen met emmertjes bezig waren, water haalden van beneden, trappetje op en hup het hete water in de koffie. Hij dacht diep na en zag het voor zich. Toen keek hij me stralend aan. Geen verdere vragen. En zo kunt u het jonge kind alles uitleggen zonder overigens te liegen. Want dat komt natuurlijk om de hoek kijken: Is dat geen leugen? Nee, lieve mensen, in tegendeel. U stapt in de magische wereld van uw kind, u geeft hem antwoord op zijn nivo en u brengt zijn omgeving tot leven. Iedereen kan dat, iedereen draagt z'n eigen inspiratiebron bij zich; altijd en overal. En weet u wat u het meest zal inspireren? Uw eigen kind. Geef hem niet alleen goed verrijkend voedsel voor zijn lichaam, maar ook voor zijn ziel. Veel succes.

Beelden die u kunt gebruiken bij het vertellen van verhalen:

1. Symbolen uit de natuur. Lucht, aarde, vuur, water, hemel, sterren, zon, maan. De berg, de zee, de stroom, de rivier, het meer, de vijver, de wind, de wolken, de regen, mist. De grot, de boom, vuur en vlammen. Tarwe, zaad, bloemen (bij voorbeeld roos, zonnebloem) goudstukken en edelstenen. Zonsopgang, zonsondergang, lichtstralen, duisternis, schaduw. Bos.

2. Dieren Leeuw, tijger, slang, beer, wolf, stier, geit, hert, vis, rups-pop-vlinder (als symbolen van transformatie), vogels (adelaar, duif), tamme dieren, kleine dieren: paard-veulen, koe-kalf, kip-kuikentje en het ei.

3. Menselijke symbolen: Vader, moeder, grootvader en -moeder, zoon, dochter, broer, zus, kind, oude wijze man, koning, koningin, prins, prinses, ridder, tovenaar, heks, de hand, het hart, het oog.

4. Door mensenhanden gemaakte symbolen: Brug, toren, tunnel, weg, pad, muur, poort, stad, troon, huis, kasteel, spiegel, doos, zwaard, trap.

5. De wereld van de sprookjes- en natuurwezens. Reus, dwergen, elfen, trollen, nevelijnen, sterrekinderen, wortelkinderen, moeder aarde, Jan de wind, koning winter, fee kristalijne, de sneeuwkinderen.

6. Getallen: één: eenheid twee: dualiteit of polariteit drie: wisselwerking: denken-voelen-willen, oudste-middelste-jongste. En zo voort.